خلاصه کتاب فکر برنده - فکر بازنده

بسیاری از افراد در بازار بورس فکر می‌کنند برای سود کردن یک روش خاص و متمایز وجود دارد، چیزی شبیه به سحر و جادو که اگر آن را بیابند و اجرا کنند در بازار بورس سود می‌کنند. اما واقعیت این است برای موفقیت در بازار بورس و شکست بازارهای نزولی، مجموعه‌ای از افکار و رفتارهاست که به یک سرمایه‌گذار کمک می‌کند نتیجه مطلوبی از سرمایه‌گذاری بگیرد. در کتاب فکر برنده-فکر بازنده افکار مجموعه‌ای از افراد بازنده و برنده مطرح می‌شود که با دانستن آن‌ها می‌توان مرتکب آن اشتباهات نشد و تصمیم درست را در برهه‌های مختلف سرمایه‌گذاری گرفت.

 راه رسیدن به موفقیت در بازار بورس

مؤثرترین راه برای رسیدن به موفقیت در بازار بورس داشتن رویکرد فاتحانه است. این رویکرد بیان می‌دارد که شما باید از درون، خود را اصلاح کنید و به دنبال عوامل بیرونی برای پیروزی در بازار نباشید. نخبگان بورس با داشتن رویکرد فاتحانه، رفتار کاملا مسئولیت‌پذیر نسبت به عملکرد خود دارند و باور دارند باید فاتح بازار باشند و اشتباهات خود را نسبت به بازار اصلاح می‌کنند. تجربه نشان داده است که معامله‌گران زیادی وجود دارند که علیرغم داشتن دانش گسترده باز هم ضرر می‌کنند. چون به دلیل نداشتن رویکرد فاتحانه وقتی در بازار متضرر می‌شوند، خود را مسئول نمی‌بینند تا بخواهند آن ضرر را جبران کنند.

چه چیز شمارا در بورس از پا در می آورد؟

 به طور کلی در بازار بورس وقتی سهام شرکتی را می‌خریم انتظار داریم قیمت آن افزایش پیدا کند و این توقع خود را به شکل‌های مختلف بروز می‌دهیم. وقتی روند بازار و قیمت سهم‌ها بر اساس میل‌ما پیش می‌رود احساس بسیار خوبی داریم و وقتی که این روند خلاف توقع ما است احساس خوشایندی نداریم. وقتی ما سهام شرکتی را خریداری می‌کنیم و توقع رشد قیمت آن را داشته باشیم، ذهن ما به گونه‌ای رفتار می‌کند که همیشه به صورت جانبدارانه به دنبال جمع‌آوری اطلاعاتی که هم جهت با توقع ما هستند حرکت می‌کند و برای محافظت از خود به اطلاعات منفی و بد در مورد شرکت توجهی ندارد. اما یک سرمایه‌گذار موفق سعی می‌کند بدون جانبداری اطلاعات موجود در بازار را تفسیر کند و بدون داشتن تعصب اقدام به خرید و فروش کند. پس به عنوان یک سرمایه‌گذار کار اول شما شناسایی توقعات و واقعیت‌های متناظر بازار و خودتان است.

پشیمان گریزی چیست؟

به دلیل اینکه بازارهای مالی دائما در حال افت و خیز هستند، همیشه افرادی وجود دارند که گاهی به دلایل مختلف در برخی از سود و زیان‌های خود در این افت و خیزها تجربیاتی ناخوشایند دارند و تمایل دارند آن ها را جبران کنند. یکی از رفتارهایی که معمولا به صورت ناخودآگاه در این گونه مواقع سر میزند پشیمان‌گریزی است. پشیمانگریزی باعث میشود سهامدار برای جبران پشیمانیهای گذشته و یا جلوگیری از پشیمانی احتمالی در معاملات بعدی اش رفتارهایی بروز دهد که بیشتر تحت تأثیر احساسات و هیجان است. سه نوع پشیمان‌گریزی وجود دارد.
پشیمان‌گریزی خنثی که باعث عدم ورود سرمایه‌گذار به گزینه‌هایی به نظر مناسب برای سرمایه‌گذاری به دلیل ترس از زیان کردن و پشیمانی احتمالی در آینده است.
پشیمان‌گریزی منفی این رفتار زمانی اتفاق میافتد که سرمایه‌گذار به سهام زیان‌ ده خود وفادار میماند تا به این شکل از قبول اشتباه و تحقق زیان جلوگیری کند.
پشیمان‌گریزی مثبت باعث میشود سرمایه‌گذار برای جبران عقبماندگی خود از بازار شروع به خرید و فروشهای احساسی کند و به دنبال سهمهایی باشد که با خرید آنها سودهایی را که از بازار جامانده بود به دست آورد. در این حالت فرد دچار رفتارهای احساسی از قبیل صفنشینی و رفتار گلهای می‌شود و ممکن است سهام را در قیمت‌های بالا و سقف‌های قیمتی خریداری کند.

بازار بورس

بازیچه این موجود در بورس نشوید

بازار بورس یک بازار هشیار و حساس است. بعضی مواقع مشاهده می‌شود سهامی که تا روز قبل خریدار نداشت ناگهان مورد علاقه بازار قرار می‌گیرد و برای آن صف خرید تشکیل می‌شود و گاهی هم برعکس، با انتشار کوچکترین اخبار منفی از یک شرکت پرطرفدار ناگهان بسیاری از سهامداران فروشنده می‌شوند. حساس بودن بازار بورس و پیدایش صف‌های خرید و فروش می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد ولی در بسیاری مواقع، ایجاد موج شایعه در بازار و رواج خبری منفی یا مثبت در مورد سهام باعث ایجاد این صف‌ها می‌شود. صف خرید و فروش برای پریدن در آن صف‌ها نیست بلکه یک نشانه است برای تحقیق بیشتر روی آن سهم و صرفا سرنخی اولیه در فرآیند تصمیم‌گیری خرید و فروش سهام است. برای آنکه بازیچه صف خرید و فروش نشویم چند راهکار وجود دارد. 
راهکار اول اینکه دید بلندمدت داشته باشید. دو راه که به شما دید بلندمدت می‌دهد عبارت است از:
1.یادگیری تحلیل تکنیکال و مبحث امواج الیوت
2.فراگیری تحلیل بنیادی و آگاهی از چشم انداز یک سهم و صنعت آن
راهکار دوم این است که گفته‌های دیگران در مورد صف را تحلیل کنیم و بدون بررسی چیزی را نپذیریم. سومین راهکار هم این است که هر زمان خواستید در صف خرید یا فروش قرار بگیرید صبر کنید و از خود سؤال کنید که آیا این کار من بر اساس تحلیل و بررسی است یا بر‌اساس احساسات و هیجان؟

 کمتر کردن ضرر و بیشتر سود کردن در بازار

این بخش به معرفی روش مارتینگل می‌پردازد. روشی که در آن علاوه بر در نظر گرفتن حد ضرر، بتوانیم حتی با افت قیمت سهم به زیر قیمت خرید اولیه نیز از معامله خود با سود خارج شویم. در این روش شما سرمایه اولیه خود را به قیمت‌های نامساوی (از توا‌ های عدد ۲) تقسیم می‌کنید و خرید خود را در قیمت‌های مختلف بر مبنای این ضرایب انجام می‌دهید. 
مزیت روش مارتینگل این است هنگامی که قیمت سهم از قیمت خرید اولیه ما فاصله می‌گیرد و منفی می‌شود، می‌توان با اجرای آن قبل از رسیدن قیمت سهم به قیمت خرید اولیه وارد سود شد، نه اینکه صبر کرد تا قیمت به قیمت خرید اولیه برسد و ما تازه از زیان خارج شویم. نکته مهم در مورد این روش این است که باید مراحل انجام این کار را به اعداد مشخصی محدود کرد تا بتوان از عهده آن برآمد. 
نکته مهم بعدی در مورد روش مارتینگل بیان می‌دارد که اساس تفکر در این روش این است که شما به وضعیت بنیادی سهم خود اطمینان داشته باشید.

ساختار ذهنی یک سرمایه‌گذار موفق

اگر شما می‌خواهید مانند سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بیاندیشید و جزء برندگان بازار باشید باید بفهمید که راه‌حل آن نه در بازار بلکه دقیقا در ذهن خودتان است.
•حس پیروزی را در درون خود تقویت کنید.
•از بازار انتظار رشد نداشته باشید شما هستید که باید با بازار هم جهت باشید.
•ذهنیت خود را با عملکرد خود هم جهت کنید.

سرمایه‌گذاری کلاغی در بازار بورس

کلاغ در ادبیات فارسی نماد بی‌فکری و تقلید کورکورانه است. سرمایه‌گذاران کلاغی بدون سعی و تلاش برای تحلیل و بررسی دائماً در حال تقلید کورکورانه از دیگران هستند. این نوع سرمایه‌گذاران همیشه به دنبال فرصت‌های جدید و رانت‌های تازه از دیگران هستند و به این امید که در نهایت با یکی از این حرف‌های دیگران، یک شبه ره صد ساله بروند و سود زیادی کسب کنند ادامه می‌دهند.
وقتی اطلاعاتی به دست شما می‌رسد که ادعا می‌شود یک فرصت فوق‌العاده است معمولاً یکی از حالت‌های زیر محتمل است. یا اینکه عده‌ای در تلاش هستند با پخش این اطلاعات ارزش سهمی که در اختیار دارند را بالا ببرند و یا اینکه سهمی که در اختیار دارند را بفروشند و در حال بازار گرمی برای سهم خود هستند، درحالیکه وقتی به مطالعه سرگذشت نخبگان بورس می‌پردازیم می‌بینیم که این افراد به جای دنبال کردن حرف‌های دیگران همیشه با استفاده از دانش و تجربه خود و با اتکا به تحلیل‌های خود در بازار موفق می‌شوند.

افراد موفقی که در بازار بورس ضرر می‌کنند

بازار بورس دارای ساختاری از الگوهای رفتاری است که بیان می‌کند چه موقعیت‌هایی برای خرید و فروش مناسب است. به همین دلیل اگر ما یک ساختار ذهنی مناسب از بازار نداشته باشیم شکست می‌خوریم. بازار بورس برای بسیاری از افراد موفق در اجتماع هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
یکی از دلایل اصلی شکست افراد موفق در اجتماع در بورس این است که موفقیت آن‌ها در جامعه به قابلیت آن‌ها در کنترل و دستکاری محیط بیرونی بر می‌گردد ولی در مورد بورس هیچ کدام از شیوه‌هایی که با آن محیط‌های بیرونی را با محیط درونی تطبیق می‌دهیم کارایی ندارد. زیرا ما توانایی دستکاری این بازار بزرگ را نداریم. درست است که توانایی نداریم بازار را با خود تطبیق دهیم ولی می‌توانیم تعابیر و تفاسیر خود را از اطلاعات موجود در بازار کنترل کنیم. یعنی با کنترل خود و دسته‌بندی اطلاعات درست از بازار سعی کنیم با بازار هم جهت شویم.

تازه‌گرایی چیست ؟

سوگیری تازه‌گرایی باعث می‌شود که افراد به نحو بارزی بیشتر از رویدادهای گذشته، رویدادها و مشاهدات اخیر را به یاد بیاورند و بر آنها تمرکز کنند. این سوگیری خود را بیشتر در بازارهای داغ و پُررونق نشان می‌دهد و سرمایه‌گذاران گمان می‌کنند که بازار رشد کوتاه مدت اخیر خود را در بلند‌مدت آتی تکرار خواهد کرد. در ادامه به ۴ رویدادی که به واسطه تازه‌گرایی رخ خواهد داد می‌پردازیم.
سرمایه‌گذارانی که تنها بر اساس نمونه‌های اخیر از بازده‌های پیشین اقدام به خرید کنند در معرض این آسیب هستند که در اوج قیمت اقدام به خرید نمایند که معمولا زمان نامناسبی برای خرید است.
سوگیری تازه‌گرایی موجب می‌شود سرمایه‌گذاران ارزش بنیادی سهم را نادیده گرفته و با تمرکز صرف بر قیمت اخیر سهم و نه ارزش ذاتی آن، زمانی که قیمت سهام در بلندمدت به سطح تعادل خود بر می‌گردد اصل سرمایه به مخاطره می‌افتد.
سوگیری تازه‌گرایی باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران کلمات و عبارتی به زبان بیاورند که ظاهراً فریبنده و قانع‌کننده است «این بار فرق میکند» این باعث می‌شود که افراد حقایق تاریخی در مورد ارزش‌گذاری عقلایی و حباب‌های قیمتی را کاملا نادیده بگیرند.
سوگیری تازه‌گرایی می‌تواند سرمایه‌گذاران را شیفته یک طبقه خاص دارایی کند و باعث شود تخصیص مناسب دارایی را فراموش کنند.

دیرپذیری چیست؟

تله‌ای برای یک تحلیلگر بنیادی

خیلی از مواقع اتفاق می‌افتد که فردی به تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی تسلط دارد به خاطر بعضی رفتارها دچار زیان می‌شود. درصد بسیاری از افرادی که واقعا سهامدار شرکت هستند و مخصوصا آن‌هایی که با بررسی و تحلیل، سهام شرکت را خریداری کرده‌اند وقتی با اطلاعات جدیدی در مورد شرکت مواجه می‌شوند که مناسب نیستند، سهام خود را نگه می‌دارند. در واقع آن‌ها برای تحلیلی که قبلا انجام داده‌اند تعصب می‌ورزند و نقش اطلاعات جدید منتشر شده را نادیده می‌گیرند. غافل از اینکه همین اطلاعات جدید هستند که وضعیت آینده شرکت را مشخص می‌کنند.
در علم روانشناسی به این تله رفتاری دیرپذیری (conservatism) می‌گویند. در واقع این یک واکنش ذهنی است که باعث می‌شود افراد برای پیش‌بینی‌ها و دیدگاه‌های قبلی خود اعتبار بیشتری قائل شوند در نتیجه اطلاعات جدید را نادیده بگیرند. دیرپذیری یک واکنش غیرارادی است که معمولا از این ویژگی ذاتی انسان نشأت می‌گیرد که فرد به دانسته‌ها و اطلاعات و همچنین پیش‌بینی‌های خودش بهایی بیش از اندازه می‌دهد.
برای جلوگیری از این تله رفتاری هنگامی که اطلاعات جدیدی منتشر می‌شود هیچ‌گاه این اطلاعات بدون بررسی اولیه بی‌اثر و یا کم اثر قلمداد نکنید. چرا که در بازارهای مالی اطلاعات جدید حرف اول را می‌زنند و سرمایه‌گذاران برای آینده شرکت‌ها پول می‌پردازند نه برای گذشته.

 دلیل بسیاری از ضررهای ما در بازار بورس

یک اشتباه رفتاری که به جرأت می‌توان گفت در رفتار اغلب سرمایه‌گذاران مشهود است، اشتباه رفتاری زیان‌گریزی است. زیان‌گریزی این گونه تعریف می‌شود که تمایل افراد به پرهیز از زیان بیشتر از کشش آن‌ها به سمت کسب سود است. همین ویژگی اخلاقی باعث کم شدن سود و بیشتر شدن ضررها است. یکی از دلایلی که در این گونه موارد باعث می‌شود سرمایه‌گذار ضرر کند جمله فعلا بذارم باشه است. به این معنی که فرد آنقدر صبر می‌کند و منتظر می‌ماند تا اینکه یک سرمایه‌گذاری زیانده، نتیجه معکوس دهد و رونق بگیرد که این استراتژی خطرناکی است. چراکه بهترین پاسخ در شرایط زیانده، فروش دارایی و سرمای‌ گذاری آن در فرصت‌های دیگری در سهام است.

چه چیزی باعث ضیان سرمایه گذار می شود؟

یکی از اشتباهاتی که افراد زیادی با آن روبه رو می‌شوند فرااعتمادی (over confidence) یا اعتماد بیش از حد است. به این معنی که اغلب مردم خود را از آنچه واقعا هستند، با هوش‌تر می‌پندارند و بر این باورند که اطلاعات بهتری نیز در اختیار دارند. چهار نوع رفتاری که با سوگیری فرااعتمادی می‌تواند به سرمایه‌گذار صدمه بزند عبارت اند از:
1.سرمایه‌گذاری که بیش از حد مطمئن است توانایی‌های خود را در ارزیابی سهام یک شرکت بیش از حد تخمین می‌زند و در نتیجه آن‌ها اطلاعات منفی که هشدار می‌دهد که خرید سهام نباید صورت بگیرد یا اگر خریداری شده باید بفروشد را نادیده می‌گیرد.
2.سرمایه‌گذاران بیش از حد مطمئن در نتیجه این باور که آن‌ها اطلاعات ویژه‌ای دارند که دیگران ندارند معاملات پرحجمی را انجام می‌دهند که در بلندمدت غالبا منجر به بازدهی ضعیف می‌گردد.
3.سرمایه‌گذاران بیش از حد مطمئن به عملکرد تاریخی سرمایه‌گذاری‌های خود اهمیت نمی‌دهند لذا ممکن است ریسک از دست دادن اصل سرمایه خود را کمتر از واقع برآورد کنند.
4.سرمایه‌گذاران بیش از حد مطمئن، پرتفوهای غیر متنوعی را در اختیار دارند که این باعث می‌شود ریسک بیشتری را تحمل کنند.

رفتار گله‌ای (گروهی) در بازار بورس

محققان می‌گویند اساس رفتار افراد در جمع این است که فرد خود را با جمع تطبیق دهد نه اینکه مانند یک ماشین تطبیق با تغییرات محیط عمل کند و به این نتیجه رسیده‌اند که گرایش طبیعی به دنباله‌روی از جمع باعث می‌شود که افراد بیشتر براساس نظر سایرین تصمیم‌گیری نمایند و این موجب تصمیم‌گیری‌های غلط می‌شود. رفتار گله‌وار در میان بازیگران بازار بورس هم دیده می‌شود. مثلا فرض کنید که سهمی در حالت تعادل و حتی اندکی در رنج منفی چندیدن روز متوالی معامله می‌شود و افراد زیادی به این سهم روی خوش نشان نمی‌دهند اما به محض اینکه بدون هیچ دلیل و تحلیلی این سهم مثبت و صف خرید شود، سرمایه‌گذاران به تبعیت از صف‌نشینان ابتدایی، در صف خرید قرار می‌گیرند که در اغلب موارد و بیشتر برای سهم‌های ضعیف منجر به اشتباه در تصمیم‌گیری خواهد شد.

چطور در بورس دچار غرور نشویم؟

غرور در بورس دشمن شماره یک سرمایه‌گذاران

همه افرادی که در بورس ضرر می‌کنند لزوماً افراد بی‌سواد و بی‌دانشی نیستند. یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد ضرر در بورس غرور می‌باشد. غرور یک نیروی روانشناختی قوی است که آثار منفی بر طرز تفکر افراد می‌گذارد. افراد تا زمانی که سود نکرده‌اند و چند معامله سودآور را تجربه نکرده‌اند، خود را با این نیرو درگیر نمی‌بینند. هنگامی که خرید و فروش‌های شما با سود همراه است مستعد ارتکاب خطاهای بسیاری هستید. از جمله این خطاها می‌توان به پذیرفتن ریسک‌های بزرگ، تخطی از اصول و قواعد اولیه خرید و فروش، رعایت نکردن حدضرر و همچنین کنار گذاشتن احتیاط در معاملات اشاره کرد. برای اینکه دچار غرور در بورس نشوید، مهم‌ترین مسئله این است که هیچ گاه اصول اولیه خرید و فروش مانند بررسی و تحلیل کافی، تعیین کردن میزان ریسک معامله، رعایت حدضرر و کنترل احساسات را دست کم نگیرید و همیشه به آن‌ها پایبند باشید.

سرمایه‌گذاری موفق در بورس با شبکه‌ها اجتماعی

امروزه با گسترش شبکه‌های اجتماعی بسیاری از سرمایه‌گذاران در این شبکه‌ها با هم تبادل نظر می‌کنند. باید توجه داشت که معمولا در این شبکه‌ها ناخالصی‌هایی نیز وجود دارد. چرا که همه افرادی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند لزوماً متخصص و با دانش کافی نیستند. در این شبکه‌ها کسی که نداند چه می‌خواهد و استراتژی درستی نداشته باشد و آگاهی از روند‌های تکنیکال و بنیادی سهم‌ها نداشته باشد به راحتی گمراه می‌شود.

استراتژی مخصوص بازار

چگونه با بیش از ۵۰٪ معاملات ناموفق ۳۰۰٪ سود کسب کنیم؟

این یک واقعیت است که افرادی که در بازار بورس فعالیت دارند هر استراتژی که در پیش بگیرند نمی توانند بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد پیش بینی درست و صحیح داشته باشند. حتی تاپ تریدرهای دنیا هم تنها ۶۰درصد معاملاتشان سود است. نکته مهم این است که ما اجازه داریم حتی بیش از نیمی از معاملاتمان زیان ده باشد و اجازه نداریم از یک درصد مشخصی بیشتر در هر معامله زیان کنیم.
در نهایت، در یک جمع بندی کلی می توان گفت هر فردی در بازار باید استراتژی مخصوص به خود را داشته باشد و طبق آن معامله کند. استراتژی که با خود دو ویژگی مهم به همراه داشته باشد.
1.حد ضرر بسیار کم و کنترل شده
2.سودهای چند برابر حد ضرر